Patent başvuruları yükseliyor: Yeni buluşlar nasıl koruma altına alınıyor?

Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) verilerine göre 2024 yılında yapılan patent başvuruları, önceki yıllara kıyasla rekor seviyelere ulaştı. Peki patent nedir, nasıl alınır ve buluş sahiplerine hangi hakları sağlar?

PATENT NEDİR?

Patent, teknik bir buluşu belirli süreyle koruma altına alan hukuki bir belgedir. Yani bir kişi yeni bir cihaz, yöntem veya ürün geliştirdiğinde, bu buluşunu patent ile koruma altına alarak başkalarının izinsiz üretmesini, satmasını veya kullanmasını engelleyebilir.

Patent, sahibine 20 yıl süreyle münhasır hak tanır. Bu süre boyunca buluş sahibi, buluşunu kullanabilir, lisans verebilir veya devredebilir.

BAŞVURU SÜRECİ NASIL İLERLER?

1. Araştırma: Başvuru öncesinde benzer bir buluş olup olmadığı incelenir.

2. Başvuru: TÜRKPATENT’e patent başvurusu yapılır.

3. Araştırma ve inceleme raporları: Buluşun yenilik kriterlerini karşılayıp karşılamadığı değerlendirilir.

4. Yayın: Uygun bulunan başvurular patent bülteninde yayımlanır.

5. Tescil: Gerekli şartları taşıyan buluş, patent belgesiyle koruma altına alınır.

HANGİ BULUŞLAR PATENTLENEBİLİR?

• Yeni ve sanayiye uygulanabilir olması,

• Buluş basamağı içermesi, yani mevcut teknolojiden farklı bir katkı sağlaması gerekir.

Matematik formülleri, edebi eserler veya soyut fikirler patent kapsamına girmez.

YARGITAY VE MAHKEME KARARLARI

• Mahkemeler, tescilsiz buluşların korunamayacağını sıkça vurguluyor.

• Patent hakkına tecavüz eden işletmeler hakkında yüksek tazminat kararları verildi.

• Taklit ürünlerin piyasadan toplatılması yönünde tedbir kararları uygulanıyor.

Bu kararlar, patentin yalnızca belge olarak değil, aynı zamanda etkin bir koruma aracı olduğunu gösteriyor.

GİRİŞİMCİLERİN YAPTIĞI HATALAR

• Ön araştırma yapılmadan başvuru yapmak,

• Eksik veya hatalı teknik tarifname sunmak,

• Patent yerine yanlışlıkla faydalı model başvurusu yapmak,

• Profesyonel destek almadan süreci yönetmeye çalışmak.

İşte burada “avukata sor” yaklaşımı öne çıkıyor. Çünkü sürecin başından itibaren doğru adımlarla ilerlemek, gelecekte olası iptal davalarının önüne geçiyor. Özellikle deneyimli bir patent avukatı, hem başvurunun sağlıklı yapılmasını hem de olası itirazlara karşı güçlü bir savunma hazırlanmasını sağlar.

ULUSLARARASI KORUMA

Patent sadece Türkiye’de geçerlidir. Ancak girişimciler, buluşlarını yurtdışında da korumak isterse PCT (Patent İşbirliği Anlaşması) kapsamında uluslararası başvuru yapabilir. Böylece tek başvuruyla birden fazla ülkede koruma sağlanabilir.

SONUÇ

Patent, günümüzde girişimciler için yalnızca bir yasal hak değil, aynı zamanda ekonomik bir değer haline gelmiştir. Doğru başvuru yapılmadığında yılların emeği boşa gidebilir. Bu nedenle buluş sahiplerinin süreci dikkatle takip etmesi ve uzman desteği alması kritik önemdedir.

Uzman bir patent avukatı ile hareket eden buluş sahipleri, hem haklarını koruyabilir hem de buluşlarını güvenle ticarileştirebilir.