Bedelli askerlik yapan işçi tazminat alabilir mi?

Türkiye’de askerlik, erkek vatandaşlar için zorunlu bir görevdir. Ancak son yıllarda yürürlüğe giren düzenlemelerle birlikte bedelli askerlik uygulaması birçok kişi tarafından tercih edilmektedir. Bedelli askerlik yapacak olan çalışanların en çok merak ettiği konulardan biri ise kıdem tazminatı hakkıdır. Peki, bedelli askerlik yapan işçi tazminat alabilir mi?

ASKERLİK VE KIDEM TAZMİNATI

1475 sayılı İş Kanunu’nun yürürlükte kalan 14. maddesine göre, erkek işçiler askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı alabilirler. Burada temel şart, işçinin aynı işyerinde en az bir yıl çalışmış olmasıdır. Askerlik, işçi açısından iş sözleşmesini sona erdirmek için haklı bir neden kabul edilmiştir.

BEDELLİ ASKERLİK DURUMUNDA KIDEM TAZMİNATI

Bedelli askerlik uygulaması, klasik zorunlu askerlikten farklıdır. İşçi, bedelli askerlikte fiilen uzun süreli askerlik yapmaz, sadece belirlenen süre için temel eğitim alır ve geri kalan yükümlülüğünü maddi ödeme yaparak yerine getirir.

Bu noktada tartışma şudur: Bedelli askerlik yapan işçi de kıdem tazminatı alabilir mi?

Yargıtay kararları ve doktrindeki görüşlere göre, evet, bedelli askerlik de askerlik hizmeti kapsamında değerlendirilir. İşçi, bedelli askerlik nedeniyle işten ayrıldığında kıdem tazminatına hak kazanır. Çünkü kanun, askerlik türünü ayırmadan, askerlik sebebiyle işten ayrılan işçilerin kıdem tazminatı alabileceğini düzenlemiştir.

KIDEM TAZMİNATI ALMAK İÇİN ŞARTLAR

Bedelli askerlik nedeniyle işten ayrılan işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için bazı şartlar vardır:

• Aynı işverene bağlı olarak en az 1 yıl çalışmış olmak

• İşten ayrılma gerekçesinin askerlik hizmeti olduğunu belgelemek

• Askerlik celp belgesini işverene sunmak

• İş sözleşmesini askerlik sebebiyle feshetmek

Bu şartlar sağlandığında işverenin kıdem tazminatını ödemesi gerekir.

BEDELLİ ASKERLİK SONRASI İŞE DÖNÜŞ

Bedelli askerlik yapan işçi, askerlik hizmetini tamamladıktan sonra eski işine dönmek isterse, işverenin onu tekrar işe almak gibi bir zorunluluğu bulunmaz. Yani askerlik sonrası işyerine dönüş tamamen işverenin inisiyatifindedir. Ancak işçi yeni bir sözleşmeyle işe başlayabilir.

YILLIK İZİN VE DİĞER HAKLAR

Askerlik sebebiyle işten ayrılan işçinin kullanılmayan yıllık izinleri varsa, bunların ücreti kendisine ödenir. Ayrıca varsa ödenmemiş fazla mesai, prim ya da ikramiye gibi hak edişler de hesaplanarak işçiye ödenmelidir.

YARGITAY KARARLARI

Yargıtay, bedelli askerlik yapan işçilerin de kıdem tazminatı hakkı olduğuna dair kararlar vermiştir. Yüksek Mahkeme, askerlik türü ayrımı yapmadan işçinin askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılmasını haklı fesih sebebi olarak kabul etmektedir. Bu da bedelli askerlik yapan işçilerin kıdem tazminatı hakkını güvence altına almaktadır.

İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ

İşveren, işçinin bedelli askerlik nedeniyle işten ayrılması halinde kıdem tazminatını ödemek zorundadır. Ödemeyi yapmayan işveren aleyhine işçi, dava açarak alacağını faiziyle birlikte talep edebilir. Ayrıca işveren, kıdem tazminatının yanı sıra kullanılmamış izin ücretlerini ve diğer hak edişleri de ödemelidir.

Bedelli askerlik yapan işçilerin kıdem tazminatı hakları konusunda uygulamada zaman zaman uyuşmazlıklar yaşanabilmektedir. İşverenin ödeme yapmaması, belge eksiklikleri veya yanlış başvurular işçinin hak kaybına yol açabilir. Bu nedenle sürecin doğru yürütülmesi için mutlaka avukata sor seçeneğini değerlendirmek gerekir.

SONUÇ

Bedelli askerlik yapan işçi tazminat alabilir mi? sorusunun yanıtı evettir. Türk İş Hukuku’na göre askerlik, işçi açısından iş sözleşmesini sona erdirmek için haklı bir nedendir ve bu durumda kıdem tazminatı hakkı doğar. Bedelli askerlik de askerlik hizmeti kapsamında olduğundan, işçi kıdem tazminatını alabilir.

Ancak işçinin bu haktan yararlanabilmesi için en az bir yıl çalışmış olması ve askerlik gerekçesini belgelemesi gerekir. İşverenin kıdem tazminatını ödememesi halinde işçinin yasal yollara başvurma hakkı vardır.