Koku duyusu geçici olarak kaybolabildiği gibi, tedavisi mümkün olmayacak bir şekilde kalıcı olarak da kaybedilebiliyor. Memorial Antalya Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümü’nden Op. Dr. Şakir Bilge Çelik, koku alma duyusunun hangi durumlarda yok olabileceği hakkında bilgi verdi.
Koku alma bozukluğu nasıl ortaya çıkar?
Op.Dr. Çelik, koku alma bozukluğunu anlamak için kokunun oluşma sürecinin anlaşılması gerektiğini vurgulayarak; bu süreci “Havadaki koku parçacıkları burunda kokuya özel bölgelerde bulunan koku hücrelerini uyarır. Uyarılan koku hücrelerinin oluşturduğu sinir lifleri burnun üst kısmından kafatası içine girerek beynin ön kısmındaki koku merkezine ulaşır. Böylece beyin kokuyu algılamış olur.” diyerek açıkladı ve koku alma bozukluklarının, koku parçacıklarının bu süreçte herhangi bir nedenle engellenmesi durumunda ya da koku hücreleri ya da koku merkezi hastalandığında ortaya çıktığını söyledi.
Koku alma bozukluğu birçok nedenden kaynaklanabiliyor
En sık görülen koku bozukluklarının burunda havanın koku bölgesine ulaşmasını engelleyen hastalıklardan kaynaklandığını söyleyen Op. Dr. Çelik, bu hastalıkları “Nezle, grip, sinüzit gibi burun içindeki iltihaplar”, “Nazal septum deviasyonu (burun kemik-kıkırdak bölmesinde eğrilik)”, “Alerjik nezle”, “Burun etlerinde büyüme”, “Burunda yabancı cisim” olarak sıraladı. Op. Dr. Çelik, üst solunum yolu enfeksiyonları sonrasında koku hücrelerinin kalıcı hasar görmesi durumunda; burun travmaları veya nadiren burun cerrahisi sonrasında; burnun üst bölgesi ya da beyindeki tümörler nedeniyle; kafa travmaları sonucunda; yaşlılık, bazı toksin ve kimyasal maddeler, bazı ilaçlar ya da psikiyatrik hastalıkların da koku hücrelerini ya da koku merkezini etkileyerek koku alma bozukluğuna yol açabileceğini ifade etti.
Tanıda en önemli nokta hastanın öyküsüdür
Koku bozukluklarının nedenini saptamada en önemli noktanın hastanın öyküsü ve yapılan muayene olduğunu söyleyen Op. Dr. Çelik; “Problemin ne zaman başladığı, hangi durumlarda ortaya çıktığı, ilaçlarla düzelip düzelmediği önemlidir.” diyerek tanının şu yöntemler ile konulduğunu belirtti: “Burun içindeki havanın koku bölgesine gitmesini engelleyen durumlar genelde burnun muayenesi ile belirlenir. Bazen sinus grafileri çekmek ya da alerjiyle ilgili testler yapmak gerekebilir. Eğer koku hücreleri ya da koku merkezi ile ilgili bir problem düşünülüyorsa bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonans (MRI) grafiler gerekebilir. Yine koku alma kalitesini ölçmeye yarayan birtakım koku testleri de tanıda ve tedavide yön göstericidir.”
Koku hücrelerinin ölmesi koku bozukluğu tedavisini imkânsızlaştırıyor
Op. Dr. Çelik, koku duyusu bozukluğu tedavisinin hastalığın sebebine göre değiştiğini söyleyerek; örneğin burun hava akımını engelleyen nezle, grip, sinüzit gibi rahatsızlıkların tedavi edilmesiyle koku duyusunun da düzeldiğini belirtti. Koku merkezi ve koku hücrelerini etkiyen rahatsızlıkların tedavisi hakkında ise şu bilgileri verdi: “Koku merkezini etkileyen santral sinir sistemi hastalıklarında; nöroloji ve/veya beyin cerrahisi bölümleriyle multidisipliner bir yaklaşım gerekebilir. Ancak koku duyusu bölgesindeki koku hücrelerinin ölmesi veya koku merkezinin hasarlanması sonucu meydana gelen duyu bozukluklarının günümüz tıbbında tedavisi mümkün değildir.”
TÜRKİYE
Sayfa başına git
