Belçika büyüklüğünde bir alanı kaplayan Wilkes Land, Antarktika'nın iç kısımlarında, kıyıdan oldukça uzakta yer alıyor. Uydu görüntüleri ve buzu delen radar teknolojisiyle yapılan araştırmalar, burada bir zamanlar nehirlerin aktığını, ormanların bulunduğunu ve hatta palmiye ağaçlarının yetiştiğini ortaya koydu.
Daha önce Antarktika kıyılarında bulunan palmiye polenleri, bölgenin geçmişte nasıl bir iklime sahip olduğunu kanıtlar nitelikte.
"SANKİ ZAMAN KAPSÜLÜNÜ BULMUŞUZ GİBİ"
Durham Üniversitesi'nden Coğrafya Profesörü Stewart Jamieson'un liderliğini yaptığı çalışmada, buz altındaki bu antik arazinin 31 bin kilometrekarelik bir alanı kapladığı, yani neredeyse ABD'nin Maryland eyaleti büyüklüğünde olduğu belirtildi. Jamieson, "Bu keşif, adeta bir zaman kapsülünü ortaya çıkarmak gibi" dedi.
Kıtaların yavaşça yer değiştirdiği dönemde Antarktika'nın Güney Kutbu'na doğru sürüklenmesi, çevresinde güçlü bir okyanus akıntısının oluşmasına neden oldu.
Aynı dönemde atmosferdeki karbondioksit seviyelerinin düşmesiyle gezegen genelinde sıcaklıklar azaldı ve Antarktika bugünkü donmuş çöl halini aldı.
BURASI MARS'IN YÜZEYİNDEN BİLE AZ BİLİNİYOR!
Profesör Jamieson, "Doğu Antarktika buz tabakasının altındaki arazi, Mars'ın yüzeyinden bile daha az biliniyor" diyerek bu keşfin önemine dikkat çekti. Araştırma ekibi, buz altındaki alanın yalnızca küçük bir kısmını inceleyebildi. Ancak bu küçük bölüm bile Antarktika'nın jeolojik tarihi ve buz tabakasının evrimi hakkında önemli ipuçları veriyor.
Radar taramaları, bu bölgede üç büyük yükselti bloğu bulunduğunu ve bu blokların her birinin 120 ila 170 kilometre uzunluğunda, 85 kilometreye kadar genişlikte olduğunu ortaya koydu. Bloklar arasındaki vadilerin ise 40 kilometreye kadar genişlediği ve yaklaşık 1.200 metre derinliğe ulaştığı tespit edildi.
Bu bölgedeki buzun son derece soğuk ve yavaş hareketli olması da dikkat çekici. Yılda sadece 5 metre kadar hareket eden bu "soğuk bazlı" buz tabakası, yerle tamamen donmuş durumda ve bu sayede alttaki arazi neredeyse hiç aşınmamış.
Newcastle Üniversitesi'nden Jeofizik Profesörü Neil Ross, "Bu saklı manzara, Doğu Antarktika buz tabakasının uzun geçmişi hakkında bize çok şey anlatıyor. Ayrıca gelecekte iklim değişikliğine nasıl tepki verebileceğine dair önemli bilgiler sunuyor" dedi.
Araştırmacılar, uydu verileriyle yüzeydeki hafif yükseltileri tespit ettikten sonra bilgisayar modellemeleriyle arazinin zaman içinde nasıl şekillendiğini analiz etti. Arazinin bazı bölümleri, üzerindeki buzun baskısıyla 500 metreye kadar yükselmiş durumda.
Profesör Jamieson, "Buz gelmeden önce nehirler tarafından şekillendirilmiş bir araziyle karşı karşıyayız. Bu, milyonlarca yıl öncesine ait bir kara parçası" dedi. Gondwana süper kıtasının parçalanmasıyla bölgede derin çatlaklar ve fay hatları oluştuğu, bu durumun yüksek alanları bölerek bugünkü manzaraya zemin hazırladığı belirtiliyor.
Yaklaşık 14 milyon yıl önce bölge, Doğu Antarktika Buz Tabakası tarafından tamamen kaplandı. 3 milyon yıl önceki Orta Pliyosen gibi daha sıcak dönemlerde bile buz çözülmedi. Bu da, günümüzde küresel sıcaklıkların ve karbondioksit seviyelerinin o dönemlere yaklaşmasıyla birlikte, buz tabakasının gelecekte geri çekilme riski taşıdığı anlamına geliyor.
Ancak bu antik manzaraya ulaşmak için kalın buzulun delinmesi gerektiğinden, bu oldukça maliyetli ve zaman alıcı bir süreç olacak. Yine de araştırmacılar, bu gizli dünyayı anlamak için çalışmalara devam ediyor. Jamieson, "Haritalanmamış alanları belirlemeye ve bu uzun jeolojik hikâyeyi çözmeye kararlıyız" dedi.
(Sabah)
TÜRKİYE
Sayfa başına git
